Köpeklerde Anestezi ve Yöntemleri

Anestezi, anlam olarak “an” ve “isthesia” kelimelerinden köken almaktadır. Bu kelimeler eski Yunanca dilince yokluk ve his anlamına gelmektedir. Yani kelime anlamı olarak anestezi, his yokluğudur. Tıp dilinde ise anestezi, çeşitli uygulamalar ve operasyonlardan önce vücudun tamamının ya da bir kısmının çeşitli uygulamalar yapılarak ağrıya duyarsız bir hal aldırılmasıdır. Halk arasında uyuşturma ve narkoz olarakta bilinmektedir.

İnsanlarda olduğu köpeklerde de çeşitli uygulamalar ve operasyonlar öncesinde anestezi uygulamak gerekmektedir. Anestezi sadece belirli bir bölgeye uygulanabilir. Buna lokal anestezi ismini veriyoruz. Eğer tüm vücuda uygulanıp tam bir bilinç kaybı sağlanacaksa buna genel anestezi ismini veriyoruz. Yapılacak uygulamaya, hastanın genel durumuna ve hekimin tercihine göre en uygun anestezi protokolü uygulanır.

Köpeklerde Lokal Anestezi

Lokal anestezi dediğimiz gibi tam bir bilinç kaybı oluşturmadan sadece belirli bir bölgenin geçici olarak hissizleştirilmesidir. Lokal anestezi genellikle küçük uygulamalar ve tanı yöntemleri için kullanılır. Örnek olarak küçük bir alana dikiş atılması, bir yara bölgesinin temizlenmesi gibi uygulamalarda lokal anestezi kullanılabilir. Lokal anestezi uygulanarak yapılan işlemlerde tam bir bilinç kaybı oluşmadığından ve köpeğin genel hareketleri ve davranışları devam ettiğinden mizacı da oldukça önemlidir. Mizacı sakin olan köpeklerde bu uygulamalar daha rahat ve kolay yapılır.

Köpeklerde Genel Anestezi

Genel anestezi ise merkezi sinir sistemini etki altına alan uygulamaların yapılması ile tam bir bilinç kaybının sağlanması ve köpeğin ağrı duyusunun ortadan kalkması, kaslarının gevşemesi ile beraber tam bir uyku halini almasıdır. Genel anestezi tüm canlılarda olduğu gibi köpeklerde de oldukça ciddi bir uygulamadır. Bu nedenle hem genel anesteziden önce, hem anestezi esnasında hem de sonrasında köpek mutlaka kontrol altında tutulmalı ve gerekli müdahaleler yapılmalıdır.

Genel anestezi uygulamasına başlamadan önce köpeğin mutlaka bir genel muayenesi yapılmalıdır. Buna anesteziye hazırlık süreci diyoruz. Köpeğin önceden bir problem yaşayıp yaşamadığı, daha önce anesteziye girip girmediği, genel sağlık durumu gibi şeyler sorgulanır ve değerlendirilir. Ayrıca genel muayene ve kan tablosu incelenir. Bunlar anestezi öncesinde değerlendirilmesi gereken oldukça kritik noktalardır. Çok genç köpekler, yaşlı köpekler ve genel sağlık durumu kötü olan köpekler anestezi için riskli gruplardır. Bu nedenle bu tarz hastalarda daha detaylı bir muayene gerekir. Sonuç olarak köpeğin genel durumu değerlendirilir ve buna göre anesteziye uygun olup olmadığı kararı alınır. Ayrıca bu anestezi yönteminin belirlenmesinde de önemli bir noktadır.

Aynı zamanda köpekler anesteziden 12 saat öncesinde aç bırakılmalıdır.

Anestezi Riskli Midir?

Hiçkimse hiçbir anestezi yöntemi için %100 güvenlidir ve riski yoktur diyemez. Bunu öncelikle belirtmek gerekir. Tabi ki hayvanın genel durumu, anestezi yöntemi, yapılacak uygulamalar, anestezinin süresi gibi birçok faktör riski artırır veya azaltır. Ama dediğimiz gibi hiçbir uygulama riski sıfıra indiremez.

Köpeklerde Genel Anestezi Yöntemleri

Köpeklerde anestezi uygulamalarında ilaçlar 2 farklı şekilde uygulanabilir. Bunlar enjektabl olarak veya inhalasyon yani solunum yöntemiyledir. Enjeksiyon yöntemi ile uygulamalarda genellikle anestezi ilacının uygulamasından önce preanestezik dediğimiz bazı ön ilaçlar uygulanır ve sonrasında anesteziyi sağlayacak olan ilaç uygulanır. Solunum yolu yapılacak anestezi de de öncesinde kısa süreli bir anestezi uygulanır ve sonrasında köpek makinaya bağlanarak solunum sistemi ile anestezi yöntemine geçilir.

Günümüzde inhalasyon anestezisi çok daha güvenli bir yöntemdir. Enjektabl olarak yapılan anestezilerde süre önemlidir. Çünkü verilen ilaçlar karaciğer ve böbreklerde metabolize edilerek atılır. Bu anestezi süresini ve riskini artırır, uyanma süresini uzatır. Oysa ki solunum sistemi ile yapılan anestezilerde anestezik madde direk olarak oksijen ile akciğerlere gelir ve yine buradan atılır. Uyanma süresi çok daha kısa ve kolaydır. Riski yoktur diyemeyiz ama daha azdır diyebiliriz.

Anesteziden Uyanma

Genel anestezi esnasında vücut ısısı yönteme ve süreye göre birkaç derece düşebilir. Bu nedenle köpekler genellikle anesteziden uyanırken titrerler. Bunun için anestezi uyanma bölünmünün ısısının biraz sıcak olması iyi olacaktır. Özellikle enjektabl olarak yapılan anestezilerde reflesklerin tam olarak yerine gelmesi zaman almaktadır. Bu nedenle köpek takip edilmeli ve refleksler tam olarak yerine gelmeden (özellikle yutma refleksi) birşey verilmemelidir.