Köpeklerde Pyometra (Rahim İltihabı) Belirtileri ve Tedavisi

Köpeklerde pyometra veya diğer ismi ile rahim iltihabı oldukça sık karşılaştığımız bir hastalıktır. Pyometra, dişi köpeğin üreme sistemindeki hormonal değişikliklerin neticesinde meydana gelen bir enfeksiyondur. Klinik olarak kısırlaştırılmamış dişi köpeklerde yaygın olarak görülmektedir. Dişi köpeklerde kızgınlık döneminin devamında, progesteron hormonu yaklaşık 2 ay kadar yüksek konsantrasyonda kalır ve hamileliğe hazırlık olarak uterus mukozasının kalınlaşmasına neden olur. Birkaç dönem üst üste östrus döngüsü (kızgınlık dönemi) boyunca gebelik oluşmazsa, uterus dokularında kistler oluşur ve mukoza kalınlaşmaya devam eder.

Köpeklerde Pyometra Nedir?

Pyometra kısaca köpeklerde uterusun (rahimin) irinli enfeksiyonudur. Daha kapsamlı bir ifade ile uterus bezlerinin uzun süre progesteron hormonun etkisinde kalması sonucu endometriumda farklı derecelerde bozukluklar meydana gelmesiyle oluşan bir luteal dönem (diöstrus) hastalığıdır. Bu nedenle bu hastalık hekimler arasında kistik endometriyal hiperplazi ve pyometra kompleksi olarak adlandırılır. Kistik endometriyal hiperplazi yani kalınlaşmış ve kistik uterus mukozası bakteri üremesi için ideal bir ortam yaratan sıvıları salgılar. Uterus mukozasının kalınlaşması veya progesteron hormonunun yüksek seviyeleri nedeniyle uterus kasları düzgün şekilde kasılamaz. Bunun sonucunda, uterusa giren bakterilerin ve biriken sıvıların dışarı tam anlamıyla atılamaz ve köpeklerde pyometra hastalığı meydana gelir.

Köpeklerde normalde kızgınlık sırasında bakterileri ortadan kaldırarak enfeksiyona karşı koruma sağlayan beyaz kan hücrelerinin (akyuvar, lökosit) uterusa girmesi engellenir. Bu normal oluşum, spermin bu bağışıklık sistemi hücreleri tarafından hasar görmeden veya yok edilmeden dişinin üreme sistemine güvenli bir şekilde girmesi ve hamileliğin oluşması için gereklidir.

Bakteriler Uterusa Nasıl Girer?

Rahim ağzı spermin uterusa girmesine izin vermek için gevşediği kızgınlık dönemi dışında sıkıca kapalıdır. Rahim ağzı kızgınlık dönemi nedeni ise açıksa, vajinada normal olarak bulunan bulunan bakteriler rahme kolayca girebilir. Rahim yani uterus normal ise, rahim ortamı bakteriyel yaşamayı engeller. Bununla birlikte, kistik endometriyal hiperplazi nedeniyle rahim duvarı kalınlaştığında veya kistik hale geldiğinde, bakteri üremesi için mükemmel koşullar mevcuttur.

Pyometra Oluşum Aşamaları ve Nedenleri

  • Hormonal ve mikrobiyal etkenlerin kompleksi sonucu meydana gelmektedir.
  • Kistik endometriyal hiperplazi gelişiminde uterus bezlerinde belirgin patolojiler meydana gelmiştir.
  • Pyometra kistik endometriyal hiperplazinin son dönemlerinde meydana gelir.
  • Pyometra şekillenebilmesi için progesteron hormonun varlığı ve östrojenik etkinin devamı gerekmektedir.
  • Uzun süreli progesteron etkisi endometrial bezlerde kist oluşumuna ve uterus lumeninde sıvı birikimine neden olur.
  • Siklusların boş olarak geçmesi yani çiftleşme ve gebeliğin oluşmaması.
  • Egzogen progesteron ve östrogen kullanımları nedenler arasında sayılabilir.
  • Pyometra olgularında bakterilerin kaynağı genellikle vaginada bulunan saprofit bakterilerdir.
  • Vaginadaki bakterilerin proöstrus ve östrus döneminde uterusa geçmeleri ve geçici bakteriyemi oluşumu bakteriyel enfeksiyonlar için kaynaktır.
  • Pyometrada çoğunlukla tek bir bakteri türüne rastlanmakla beraber, bazen iki veya daha fazla sayıda bakteri de izole edilmektedir.

Hiç doğum yapmamış köpekler ve 6 yaş üstü köpekler bu hastalığa karşı daha duyarlıdır. Bu hastalığın daha yaygın olarak görüldüğü yani predispoze ırklar olarak ise; terrier, collie ve rottweiler ırklarını öncelikli olarak saymamız mümkündür.

Progesteron bazlı ilaçların kullanımı, rahimde kızgınlık döngüsüne benzer değişikliklere neden olabilmektedir. Ayrıca östrojen veya sentetik östrojen ilaçları progesteronun rahim üzerindeki etkilerini artıracaktır. Hem östrojen hem de progesteron içeren ilaçlar bazen üreme sisteminin belirli durumları tedavi etmek amacıyla kullanılabilir. Bu durumlarda da pyometra oluşma riski her zaman olacaktır.

Köpeklerde pyometra genellikle son kızgınlık döneminden 2 ila 8 hafta sonra ortaya çıkar.

Köpeklerde Pyometraya Neden Olan Bakteri Türleri

Dişi köpeklerde pyometraya neden olan çeşitli bakteriler vardır. Bu bakterilerin birçoğu vajine bölgesinde normalde de bulunan ama uterus bölgesine normalde ulaşmayan bakterilerdir. Köpeklerde pyometraya neden olan başlıca bakteriler aşağıdaki gibidir.

  • E. Coli
  • Klebsiella spp.
  • S. aureus
  • Streptococcus spp.
  • Corynebacterium spp.

Köpeklerde Pyometra Çeşitleri

Köpeklerde pyometra, serviksin açık olup olmamasına göre;

  • Açık Pyometra
  • Kapalı Pyometra

olarak sınıfIandırılmaktadır.

Kapalı pyometralar akıntının drenajı olmamasından dolayı, çok daha ciddi olarak yaşamı tehdit etmekte ve ölümlere yol açmaktadır. Bazen uterustaki irin karın boşluğuna dökülerek yaygın peritonitise sebep olur.

Köpeklerde Pyometra Belirtileri

Hastalığın şiddetine, süresine, bakteriyel enfeksiyonun oluşumuna, serviksin açık ya da kapalı olmasına göre klinik belirtiler değişkenlik gösterir. Köpeklerde rahim iltihabı mutlaka dikkat edilmesi gereken ve belirtiler görüldüğünde acilen kontrol ettirilmesi gereken bir durumdur.

Köpeklerde pyometranın belirtileri özellikle pyometranın (açık veya kapalı) türüne bağlıdır. Eğer açık pyometra söz konusu ise, irin uterustan vajina yoluyla dışarıya akacaktır. Kuyruğun altındaki bölgede ve tüylerde aynı zamanda köpeğin bulunduğu ortamlarda irin veya anormal akıntı görülecektir. Yüksek ateş, uyuşukluk, anoreksi ve depresyon gibi ilave belirtilerde görülebilir.

Uterus ağzı kapalı ise yani kapalı pyometra varsa uterus içerisinde oluşan irin dışarıya akamaz ve uterus içerisinde toplanır ve sonuçta karnın şişmesine neden olur. Kapalı pyometra köpeklerde çok hızlı bir şekilde ilerler ve ciddi bir hastalıktır.

Köpeklerde açık pyometra kendisini öncelikli olarak vajinal akıntı ile gösterirken; köpeklerde kapalı pyometra durumunda ciddi halsizlik, depresyon hali, aşırı su tüketimi ve karın şişliği görülür.

Genel olarak köpeklerde pyometra hastalığında karşımıza çıkan belirtiler aşağıdaki gibidir.

  • Vaginal akıntı; açık pyometra olgularında kronik veya geçici bir purulent vaginal akıntı görülür. İrinli, kırmızımsı ve kahve renkli, krem kıvamında ve kötü kokuludur.
  • İştahsızlık
  • Depresyon
  • Dehidrasyon
  • Poliüri ve polidipsi (aşırı su tüketimi ve aşırı idrar yapma)
  • Abdominal büyüme (karın şişliği)
  • Kusma
  • İshal
  • Kilo kaybı

Köpeklerde pyometranın belirtileri hakkında “Köpeklerde Pyometra’nın Klinik Belirtileri” konumuzdan daha detaylı bilgiler alabilirsiniz.

Laboratuvar Bulguları

  • Nötrofilik lökositozis (yüksek akyuvar miktarı)
  • Normositik normokromik anemi
  • Genellikle ALT normal, ALP yüksekliği
  • Kan üre seviyesi yükselmesi
  • Proteinüri (idrarda protein görülmesi)
  • Serum protein miktarı düşmesi
Köpeklerde Pyometra – Köpeklerde normal olan ve pyometra hastalığında karşımıza çıkan uterus (rahim)

Köpeklerde Pyometra Tanı Yöntemleri

Hastalığın erken süreçlerinde muayene edilen köpeklerde hafif bir vajinal akıntı dışında başka bir belirti görülmeyebilir. Şiddetli belirtiler genellikle hastalığın daha ileri aşamalarında karşımıza çıkmaktadır. Özellikle çok miktarda su içen ve yakın zamanda kızgınlık dönemi geçirmiş olan dişi köpeğin pyometra yönünden kontrol edilmesinde fayda vardır. Özellikle vajinal akıntı ve karın şişliği varsa mutlaka ileri tanı yöntemleri kullanılmalıdır.

  • Anamnez
  • Klinik Bulgular
  • Vaginal muayene ve vaginal sitoloji
  • Kan ve serum biyokimyasal parametreleri
  • Abdominal radyografi
  • Ultrasonografik muayene

ile tanı konur. Anamnez ve klinik muayene hastalıktan şüphe ettirir. Röntgen ve ultrason kesin tanı konmasına yardımcı olur.

Pyometralı köpeklerde kan testlerinde genellikle akyuvar sayısında ciddi bir artış olur ve aynı zamanda sıklıkla kanda globulin miktarı (bağışıklık sistemi ile ilişkili bir protein türü) yükselir. Bakterilerin böbrekler üzerindeki toksik etkilerinden dolayı idrarın özgül ağırlığı (konsantrasyon) genellikle düşüktür.

Rahim ağzı kapalıysa, karın röntgeninde genellikle genişlemiş uterusu kendisini gösterecektir. Açık pyometra durumlarında bu tanı yöntemi sonuç vermez. Ultrason muayenesi, büyümüş bir rahmin belirlenmesinde ve bunu normal bir hamilelikten ayırt etmede yardımcı olabilir. Ultrason köpeklerde pyometranın belirlenmesinde oldukça yaygın olarak kullanılan ve başarılı bir tanı yöntemidir.

Köpeklerde Pyometra Tedavisi

Veteriner hekimler tarafından en çok tercih edilen ve kullanılan tedavi yöntemi enfekte olmuş rahim ve yumurtalıkların cerrahi olarak alınmasıdır.

Medikal Tedavi

Cerrahi girişimin riskli olduğu, hayvan sahibinin kısırlaştırmayı kabul etmediği, saf ırk damızlık hayvanlarda kullanılabilir. Sıvı sağaltımı, uterusun boşaltılması ve antibiyotik tedavisi ile olur.

Cerrahi Tedavi

Ovariohisterektomi veya uterusun operatif drenajı şeklinde yapılabilir. En etkili yöntem ovariohisterektomidir. Yeterli sıvı sağaltımı ile beraber uygulanmalıdır. Köpeklerde pyometra ameliyatı sonrası post operatif bakımda bölge korunmalıdır ve yakalık takılmalıdır. Ayrıca antibiyotik ve analjezik kullanılmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular (Köpeklerde Pyometra)

Pyometra nasıl anlaşılır?

Pyometra, açık pyometra ve kapalı pyometra olarak 2’ye ayrılır. Açık pyometradaki en büyük belirti vajinadan gelen akıntıdır. Kapalı pyometrada ise şiddetli halsizlik, aşırı su tüketimi ve karın şişliği bize bu hastalıktan şüphe ettirir.

Pyometra nasıl tedavi edilir?

Köpeklerde pyometranın tedavisi başlıca 2 şekilde olmaktadır. Bunlar cerrahi ve medikal tedavi yöntemleridir. Birçok kriter göz önüne alındığında veteriner hekimlerin ortak görüşü tedavinin cerrahi olarak yapılmasıdır.

Pyometra geçer mi?

Pyometra her ne kadar şiddetli bir hastalık olsa da çok ileri aşamalarda değilse ve komplikasyon oluşmamışsa uygun tedavi ile geçebilir. Eğer cerrahi yöntemler uygulandıysa bu hastalık bir daha karşımıza çıkmaz.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu