Köpeklerde Bayılma Nedenleri ve Tedavisi

Köpeklerde bayılma yani tıp dilindeki ismi ile senkop, çeşitli nedenler ile geçici bir bilinç kaybı oluşması ve durumun tekrar iyileşmedir. Beyne giden kan akışının azalmasından kaynaklanan bayılma ani ve kısa bilinç, duruş kaybıdır. Aslında bu durumu birçok farklı şekilde görmek mümkündür. Bayılma genellikle geçicidir. Fakat bayılmanın şekli, türü ve süresi farklılıklar gösterebilmektedir. Senkop yaşayan köpeklerin büyük çoğunluğu beyin uygun oksijen seviyelerine tekrar ulaştığında kendiliğinden iyileşir. Fakat sık sık tekrarlayan bayılma durumunda mutlaka kök neden araştırılmalıdır.

Bayılma, çoğunlukla beyne giden oksijen miktarının azalması veya beyine gerekli olan besin iletimindeki sorunlar nedeni ile beyin için kan ihtiyacında geçici bir kesinti olması sonucunda ortaya çıkar. Tabi ki sorun her zaman direk olan beyinle ilişkili değildir. Hatta klinik vakalar kontrol edildiğinde en yüksek neden kalp sorunlarıdır. Kalp tüm vücuda kalp pompalar, bazı kalp sorunlarında vücuda ve dolayısıyla beyine yeterli kan pompalanamadığı için bayılma şekillenebilir.

Bayılma her ırk köpekte her yaşta görülen bir sorundur. Fakat Alman Çoban Köpeği, Cocker Spaniel, Pug, Minyatür Schnauzer, Boxer, Great Dane ve Dachshund ırkları bayılmaya daha yatkın olan, bayılmanın daha sık görüldüğü köpek ırklarıdır.

Senkop olarak da bilinen bayılma köpeklerde, beyne normal kan akışının olmamasından kaynaklanan bir bilinç kaybıdır. Köpeklerde bayılma tipik olarak iki ana problemden kaynaklanır. Bunlar nörolojik (beyin veya omurilikle ilgili) ve kardiyak (kalp aritmileri, kalp yetmezliği vb.) problemlerdir.

Köpeklerde Bayılma Nedenleri

Bayılmanın ana nedeni beyine yeterli miktarda kan akışının sağlanamaması olsa da altında yatan birçok farklı sebep olabilir. Birçok kalp ve beyin hastalığı bayılmaya sebebiyet verebilir. Bunlar dışında bayılmaya neden olabilecek faktörler aşağıda sıralanmıştır.

• Kalp hastalıkları
  • Bradikardi
  • Taşikardi
  • Kalp yetmezliği
• Kalp tümörü
• Aşırı heyecan
• Stres ve strese neden olan faktörler
• Kan glikoz seviyesinin düşmesi
• Kan kalsiyum seviyesinin düşmesi
• Kan potasyum seviyesinin düşmesi (Bkz. Kedilerde Potasyum Eksikliği ve Potasyum İçeren Besinler)
• Damarda kan pıhtılaşması ve buna sebebiyet veren hastalıklar
• Bazı ilaçlar
• Zehirlenmeler ve bazı toksik maddeler

Köpeklerde bayılma nedenleri ile ilgili kısa bir bilgi verdikten sonra aslında köpeklerde bayılma durumunun altında yatan ve birçok bayılma vakasındaki spesifik nedenler hakkında da bilgi vereceğiz. Yukarıda da söylediğimiz gibi senkopun nedeni kalpten, sinir sisteminden veya bazı diğer dış nedenlerden kaynaklanabilir. Kalple ilgili senkop nedenleri şunlardır.

Bradikardi : Kalp atım sayısının normale göre oldukça düşük olmasını ifade eder. Köpeklerde ırka göre kalp atım sayıları farklılık göstermektedir. Küçük ırk köpeklerde dakikadaki normal kalp atım sayısı 120 ile 160 arasındayken, orta ve büyük ırk köpeklerde bu sayı 60 ile 120 arasında değişir.

Taşikardi : Taşikardi ise bradikardi durumunun tam tersini ifade etmektedir. Yani kalp atım sayısının normale göre oldukça yüksek olmasını ifade eder.

Düşük Kalp Debisi : Kalpten çıkan kan hacminin normalden düşük olmasını ifade eder. Bu durum birçok farklı faktörden kaynaklanabilir.

• Kalp kası hastalıkları ve dejenerasyonu (kardiyomiyopati) kalbin fonsiyonunu bozabilir.
• Kalp kapakçıklarının yapısının ve fonksiyonunun bozulması önemli bir nedendir.
• Kalpten çıkan damarların anormal daralmasına neden olan bir kalp kapağı kusurları genellikle doğuştan meydana gelir.
• Köpeklerde kalp kurdu hastalığı, kalp odacıklarını ve çevresindeki kan damarlarını tıkayarak kanın geçişini engelleyebilmektedir.
• Kalp odalarında veya akciğerlerde tromboemboli adı verilen kan pıhtıları kan akışını engelleyebilir.
• Kalpteki tümörler kalp debisinin azalmasına neden olabilir.

Sinir sistemi ile ilgili senkop nedenleri şunlardır.

Vazovagal Senkop : Vagus siniri, kalp damarlarındaki gerilimi düzenlemeye yardımcı olur. Duygusal stresin veya heyecanın arttığı bir anda, sinir sistemi kalbi kısa bir süre için çok hızlı atması için uyarabilir ve geçici bir hipertansiyon durumuna (yüksek tansiyon) yol açabilir. Vagus siniri bu geçici hipertansiyona kan damarlarının genişlemesine neden olarak yanıt verebilir. Ancak buna eşlik eden kalp hızı ve kan akışında tutarlı bir artış olmaz. Bu durum daha sonra kalp atış hızının düşmesine neden olabilir, beyne oksijenli kan akışı azalır ve köpek bayılır.

Durumsal Senkop : Durumsal senkop, derin öksürme, yutma veya idrara çıkma veya dışkı geçişi ile ilişkili abdominal baskı ile ortaya çıkabilir.

Karotis Sinüs Hiperaktivitesi : Karotis sinüs, beyine giden karotid arterde bulunur ve kalp atış hızını ve kan basıncını düzenlemeye yardımcı olur. Bir köpeğin tasmasını çekmek, karotis sinüsü uyararak düşük tansiyona (hipotansiyon) veya bradikardiye neden olabilir.

Köpeklerde bayılma benzeri duruma neden olabilecek çeşitli faktörler vardır. Köpek sahipleri genellikle bu durumları bayılma ile karıştırabilir. Köpeklerde bayılmanın daha yaygın olarak karşımıza çıkan diğer durumlardan ayırt edilmesi gerekir. Bayılmada bilinç kaybı vardır ve köpeğinizin bilinci yerinde değildir. Oysa ki aşağıdaki bahsettiğimiz durumlarda hareketsizlik vb. bayılmaya benzer durumlar şekilleniyor olsa da bilinç yerindedir ve en büyük fark budur. Bu nedenle aşağıdaki durumlarda ortaya çıkan geçici veya kalıcı hareketsizliği bayılma durumundan ayırt etmek gerekir.

• Dehidrasyon yani vücudun sıvı kaybı
• Şok veya şiddetli hipotansiyon
• İç kanama veya şiddetli anemi
• Sıcak çarpması
• Nörolojik problemler (örneğin nöbetler)
• Nöromüsküler problemler (örneğin botulizm, kene felci vb.)
• Kas ve iskelet sistemi sorunları (örneğin lyme hastalığı, eklem sorunları vb.)
• Kardiyak problemler (örneğin aritmiler vb.)
• Endokrin sistem sorunları (örneğin düşük kan şekeri)
• Zehirlenmeler (örneğin ksilitol zehirlenmesi vb.)

Köpeklerde Bayılma Teşhis ve Tedavi

Bayılma genellikle geçici bir durumdur ve çoğu vakada köpek kısa sürede normal yaşamına döner. Fakat bayılmanın altında yatan neden ilerleyici ve yaşamı tehdit eden bir hastalık olabilir. Özellikle bu nedenden dolayı bayılmaya neden olan faktörü belirlemek ve bu faktörü ortadan kaldırmak gerekir.

Teşhis için öncelikli olarak iyi bir anamnez vermek gerekir. Yani köpek sahibi köpeğinin geçmişi ve şu anki durumu ile alakalı detayları veteriner hekime bildirmelidir. Bunun yanında bayılmanın şekli, süresi ve bayılma esnasında yaşanan durumlar tanı için oldukça önemlidir. Tabi ki bunun yanında tam kan sayımı, biyokimya profili ve idrar analizi gibi birçok yardımcı tanı yöntemi uygulanması gerekebilir. Fakat çoğunlukla kan testlerinden bir sonuç alınamaz. Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, beyin omurilik sıvısının analizi, elektrokardiyogram (EKG) ve ekokardiyografi kullanılabilecek diğer yardımcı tanı yöntemleri arsındadır. Özellikle beyin hasarı, beyin tümörü ve kalp sorunlarını tespit etmek için bu yöntemler gerekmektedir.

Senkop yani bayılma geçici bir durumdur ama altta yatan sebep tedavi edilmediği sürece tekrarlayan senkop ataklarına ve farklı belirtilerin şiddetlenmesine neden olur. Altta yatan nedenler farklı olacağından tedavi seçenekleri de farklı olacaktır. Medikal ve cerrahi tedavi seçenekleri nedene göre belirlenebilir.

• Köpeğiniz bayılma durumu ile karşı karşıya geliyorsa mutlaka veteriner hekime muayene ettirmeniz gerekmektedir.
• Özellikle tekrarlayan bayılma durumlarında acil olarak nedenin belirlenmesi köpeğinizin sağlığı açısından son derece önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular