Kedi ve Köpeklerde Antibiyotik Kullanımı
Antibiyotikler insanlarda olduğu gibi kedi ve köpeklerde de hastalıkların tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Hastalıkların tedavisi, sağlık ve sağlıklı bir gelecek için antibiyotikler ve antibiyotiklerin kullanımı oldukça önemlidir. Günümüzde özellikle insan sağlığı ve antibiyotik ile ilgili olarak sık sık kamu spotları ve reklamlar çıkmaktadır. Rastgele, doktor tavsiyesi olmadan ve reçetesiz antibiyotik kullanılmaması gerektiği sürekli hatırlatılmaktadır. Bunun nedenlerini yazımızın ileri kısımlarında açıklayacağız. Aynı durum kedi, köpek ve diğer hayvanlar içinde geçerlidir.
Antibiyotik Nedir?
Antibiyotik, başta bakteriler olmak üzere mikroorganizmaların üremesini engelleyen veya onları öldüren maddelere verilen genel isimdir. Genellikle ana kaynakları başta küfler olmak üzere yine mikroorganizmalardır. Yani bir mikroorganizma tarafından üretilen ve diğer bir mikroorganizmanın üremesini engelleyen veya onu öldüren maddelerdir. Günümüzde sentetik olarak üretimi de mevcuttur.
Diğer bir şekilde ifade etmek gerekirse “antibiyotik” kelimesinin kökenine bakmak gerekmektedir. Antibiyotik hayata karşı anlamına gelmektedir. Yani herhangi bir canlının (mikroorganizmaların) hayatını engelleyen, onu öldüren madde demektir.
Antibiyotikler bazen tek bir mikroorganizma türüne etki ederken, bazen birçok mikroorganizma türüne karşı etkili olabilmektedir.
Antibiyotikler Hangi Durumlarda Kullanılır?
Antibiyotikler bazı istisnalar haricinde bakterilere karşı etkili olan maddelerdir. Bakteri, virüs, protozoon gibi çeşitli mikroorganizmalar vardır ve bunların her birisinin canlı vücudunda hastalık yapabilen türleri vardır. Antibiyotiklerin bakterilere karşı etkili olduğunu söylemiştik, bu durumda antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonlara karşı kullanılmalıdır.
Bir kedi veya köpekte enfeksiyon söz konusu ise bu çeşitli mikroorganizmalardan kaynaklı olabilir. Eğer bakterilerden kaynaklı bir enfeksiyon söz konusu ise bu durumda antibiyotik kullanmak gerekir.
Tabi ki her antibiyotik her bakteriyel enfeksiyona karşı etkili olacak diye bir durum söz konusu değildir. Her antibiyotiğin etkili olduğu mikroorganizma türü veya türleri farklıdır. Aynı zamanda bazı antibiyotikler tek bir çeşit türe etki etmekte, bazıları ise birçok hastalık yapıcı bakteri türüne karşı etkili olabilmektedir. Etkili belirleme de antibiyogram testi oldukça önemlidir. Antibiyogram testi ile mevcut enfeksiyona en etkili antibiyotik türü belirlenmektedir.
Antibiyotikler uygun olmayan şekillerde, her enfeksiyona karşı, oldukça sık ve gereksiz kullanımı birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Bunlardan en önemlisi antibiyotik direncidir.
Antibiyotik Direnci
Antibiyotik direncini kısaca açıklamak gerekirse bir bakteri güçlüyken veya sık sık bir antibiyotik ile karşılaşırsa bu antibiyotiğe karşı bir süre sonra savunma mekanizmaları geliştirmektedir. Bu savunma mekanizmaları sonucunda bakteri, antibiyotik ile karşılaşmış olsa bile herhangi bir şekilde etkilenmeyecektir.
Eğer hafif bir enfeksiyon varsa, bakteriyel bir enfeksiyon yoksa, düşük dozda kullanılırsa, kullanma süresi bitmeden bırakılırsa, etkisiz bir antibiyotik kullanılırsa ve bunlara benzer durumlarda antibiyotik direnci şekillenebilir.
Kedi ve Köpeklerde Antibiyotik Kullanımı
Öncelikli olarak hangi canlı olursa olsun antibiyotik kullanımı bir uzman (insanlar için doktor, hayvanlar için veteriner hekim) kontrolü ve önerisi olmadan asla kullanılmamalıdır. Kedi ve köpeklerde enfeksiyonlar ile sık karşılaşmaktayız. Fakat bu enfeksiyonlar her zaman bakteri kaynaklı olmayabiliyor. Bazen virüs kaynaklı veya diğer mikroorganizmalardan kaynaklı enfeksiyon söz konusu olabiliyor. Bu durumlarda tedavinin ana aşaması antibiyotik olmayabilir. Bunu belirlemek ve uygun hastalığa karşı uygun ilaçlar kullanmak oldukça önemlidir.
Aynı zamanda bir bakteriyel enfeksiyon söz konusu olsa bile her antibiyotik her bakteriye karşı etkili olmayabilir. Etkili olan antibiyotiğin seçilmesi ve kullanılması gerekir. Bunun yanında antibiyotik etkili olsa bile lokalizasyonda önemlidir. Bazı antibiyotiklerin vücudun bazı bölgelerine ulaşma şansı yoktur. Örnek vermek gerekirse beyinde bir enfeksiyon söz konusu olduğunda bu kısma etki edebilecek, yani beyindeki enfeksiyon bölgesine ulaşabilecek antibiyotik sayısı oldukça kısıtlıdır. Bu nedenle bu faktörü de göz önünde bulundurarak seçim yapmak gerekir.
Bir bakteriyel enfeksiyon varsa!
- Bu enfeksiyon nerede?
- Hangi bakteri veya bakteriler bu enfeksiyonda rol oynuyor?
- Akut mu? Yoksa kronik mi?
- En etkili antibiyotik hangisidir?
- Bu antibiyotik nasıl kullanılmalıdır?
Yukarıda saydığımız sorular mutlaka veteriner hekim tarafından kendi kendine sorulmakta ve bu cevaplara göre bir antibiyotik seçimi ve kullanımı yapılmaktadır.
Kedi ve köpek sahipleri asla bilinçsiz antibiyotik kullanmamalıdır!
İnsanlar ile alakalı olarak bu konu hakkında sız sık kamu spotu ve reklamlar görüyoruz. Kedi ve köpekler içinde oldukça önemli bir konudur. Gerçekten antibiyotik ihtiyacı varsa bunu belirleyecek olan veteriner hekimdir. Eğer bilinçsiz ve uygun olmayan şekillerde antibiyotik kullanırsa ileri zamanlarda gerçekten ihtiyaç olduğunda çok büyük problemler yaşayabiliriz.
Kedi ve Köpeklerde Kullanılabilen Antibiyotikler
Kedi ve köpeklerde insanlardan kullanılan birçok etken madde kullanılabilmektedir. Fakat burada önemli olan birçok faktör söz konusudur. Zaten yukarıda bunlardan bazılarını açıkladık. Aynı zamanda kedi ve köpeklerde türe özgü olarak farklılıklar ve farklı antibiyotik türlerine karşı alerjiler ve diğer bazı etkiler oluşabilmektedir. Bunların iyi bilinmesi gerekmektedir. Aşağıda kedi ve köpeklerde kullanılabilen bazı antibiyotikleri yazıyoruz.
Amoksisilin
Amoksisilin+Klavulanik asit
Klindamisin
Penisilin
Doksisiklin
Gentamisin
Tylosin
Metronidazol
Azitromisin
Tetrasiklin
Florokinolon
Metronidazol+Spiramisin
Amikasin
Eritromisin
Enrofloksasin
Bu antibiyotikler, kullanım izinleri, kullanım süreleri ve dozları veteriner hekimler tarafından belirlenmektedir. Eğer veteriner hekiminizin antibiyotik tedavisi önerirse onun önerdiği şekilde tedavisi devam ettirin. Şunu asla unutmayın antibiyotikler her zaman en iyi ilaç değildir, hatta bazı sorunlarına karşı antibiyotikler ilaç bile değildir. Bu bilinç ile tüm canlılara sağlıklı yaşamlar…
