Türkiye’nin Yerli Sığır Irkları

İnsanlar ile sığırların ilişkisi ilk çağlarda başlamıştır. Evcilleştirilen sığır insanların birçok ihtiyacında kullanılmıştır. Et ve sütün dışında, özellikle erkek sığırların ve bu sığırların kastre edilmesi ile elde edilen öküzlerin gücünden de yararlanılmıştır. Bunun yanında deri vs. ürünleri de birçok amaçla kullanılmaktadır. Anadolu topraklarında da çok uzun yıllardır sığırların birçok özelliğinden yararlanılmıştır. Anadolu’da eski dönemlerde öncelikli olarak gücünden yararlanılmıştır. Günümüzde ise başta et ve süt olmak üzere birçok yönünden faydalanılmaktadır.

Günümüzde ülkemizde genellikle kültür ırkı olarak adlandırılan ve uzun yıllar süren seleksiyonlar ile elde edilen verimi yüksek ırkları görülmektedir. Fakat ülkemizinde geçmişten bugüne kadar gelen bazı yerli sığır ırkları vardır. Bu ırkların üzerinde fazla çalışma yapılmaması nedeni ile hem verimleri düşük kalmıştır, hem de sayıları azalmıştır. Fakat yerli ırklarımızı bilmek ve bu ırkların avantajlı özelliklerini kullanmak yine bizim elimizdedir.

Boz

Ülkemizde özellikle Kuzey Ege, Güney Marmara, Trakya ve Orta Anadolu’nun batı kısımlarında görülür. Genellikle dağlık ve ormanlık bölgelerde yayılım göstermektedir. Günümüzde sayıları oldukça azalmıştır. Bazı hocalarımızın yaptığı çalışmalar ile ırk garanti altına alınmaya çalışılmaktadır. Bu ırk dağlık, ormanlık, engebeli arazilerde hiçbir müdahale olmaksızın beslenip, üreyebilmektedir. Düşük kalitedeki yemleri iyi değerlendirir. Birçok olumsuz dış faktöre karşı oldukça dayanıklıdır.

Boz Irk

Adındanda anlaşılacağı gibi vücut rengi gri ve tonlarındadır. Erkeklerin göz etrafında ve mermesinde koyu renk bir halka bulunmaktadır. Boynuzları hilal şeklinde ve yukarı doğrudur. Buzağılar ilk doğduklarında açık kahverengi renktedir. Büyüdükçe asıl renklerini alırlar. Yetişkin dişilerde ortalama canlı ağırlık 300-350 kg, erkeklerde ise 400-450 kg’dır. Laktasyon süreleri ortalama 200-220 gündür. Bu dönem boyunca ortalama 900 litre süt verirler.

Yerli Kara

Türkiye’de en yaygın bulunan yerli sığır ırkıdır. Küçük cüsselidir ve beden rengi siyahtır. Başı dar ve uzun, boynu incedir. Boynuzları kısadır. Derisi ince yapılır, bacakları incedir. Meme başları kısa ve ince, süt verimi düşüktür. Özellikle Orta Anadolu bölgesinde yetiştirilmektedir ve bu bölgenin şartlarına uyum sağlamıştır. Ekonomik özellikleri yetersizdir. Bu nedenle genellikle ilkel koşullarda yetiştirilmektedir. Ot ve saman ile beslenmesi yeterli olmaktadır. En önemli özelliklerinden birisi uysal olmasıdır.

Yerli Kara

Laktasyon süresi ortalama 200 gün, süt verimi ise ortalama 800 litredir. Ergin canlı ağırlıkları ise dişilerde 200 kg, erkeklerde 300 kg civarındadır.

Güney Anadolu Kırmızısı

Ülkemizde Güneydoğu Anadolu Anadolu bölgesi ve Toros Dağlarının güneyinde kalan Akdeniz Bölgesi kısımlarında görülür. Bu bölgelere uyum sağlamışlardır ve bölgenin koşullarına dayanıklıdırlar. Yerli ırklarımız arasında süt verimi en yüksek olan ve en iri yapılı olanıdır. Halep, Çukurova, Dörtyol ve Kilis sığırı olarak 4 alt gruba ayrılmıştır.

Güney Anadolu Kırmızısı

Bu ırkın rengi kirli sarıdan tarçın rengine kadar değişmektedir. Genellikle vücudun ön kısmı daha koyu renklidir. Zarif görünümlü bir ırktır. Boyun ince ve uzun, beden dar, sağrı yüksektir. Sağrının, cidagodan yüksek olması belirgin bir özelliktir. Laktasyon süresi ortalama 200-220 gün civarındadır. Lasktasyon dönemi boyunca ortalama süt verimleri 2000 litre kadardır. Makinalı sağıma uygun değildir. Sağım esnasında yavrusunun yanında olması gerekmektedir. Ergin canlı ağırlıkları ise dişilerde 400 kg, erkeklerde 550-600 kg kadardır.

Doğu Anadolu Kırmızısı

Ülkemizde Doğu Anadolu bölgesinin yüksek rakıma sahip bölgelerinde yetişirler. Sert kış şartlarına oldukça dayanıklı bir ırktır. Renkleri sarı, kahverengi, kestane rengi ve tonlarındadır. Göğüs bölgesi dardır, bu belirgin bir özelliktir. Boynuzları dar ve öne doğrudur. Belden sağrıya kadar yükselme, sağrıdan kuyruğa kadar ise alçalma görülür. Vücudun arka tarafı ön tarafına göre daha yüksektir.

Doğu Anadolu Kırmızısı

Laktasyon süreleri ortalama 200-210 gün kadardır. Bu dönem boyunca yaklaşık 1000 litre süt verirler. Ülkemizde sığır etinin en önemli kaynaklarından birisidir. Meraya uyum sağlaması ve besi özelliklerinin ekonomik olması bu durumu ortaya çıkarmaktadır.

Bunlar dışında; Kırım, Bonihad, Seferihisar, Zavot, Maraş sığırı isimleri ile bilinen lokal sığır ırkları vardır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu