Mandaların Özellikleri ve Manda Yetiştiriciliği

Manda yetiştiriciliği süt ve süt ürünleri üretimde sığır odaklı entansif yetiştiriciliğin artması ile beraber son 20-30 yıl içerisinde ciddi bir gerileme yaşamıştı. Bunu sayılar ile açıklamak gerekirse 1980’li yıllarında başında 1.000.000 civarında olan manda sayısı 2010 yılı sonu itibari ile Türkiye’de 80.000’lere kadar düşmüştü. Fakat, son yıllarda özellikle süt ve diğer süt ürünlerinde tercih edilen bir alternatif haline gelen manda ürünleri ile beraber yetiştirilmeleri ve entansif anlamda yetiştiricilik yapan işletmelerin sayısı artmıştır.

Mandaların Genel Özellikleri

Türkiye’de manda camış, camız, kömüş gibi isimler ile de anılmaktadır. Boynuzlugiller familyasının sığırlar alt familyasında yer alan bir türdür. Yaklaşık olarak 1 ton ağırlığa ulaşabilen mandalarının boyları 180 cm, uzunlukları ise 300 cm’i bulabilmektedir. Evcil olarak bakılan mandalarda bu rakamlar daha düşüktür. Ortalama gebelik süreleri ise 315-320 gün civarındadır.

Mandalarda Gelişim

Sığırlara oranlarsak manda daha geç gelişen bir hayvandır. Yaklaşık olarak 6 yaşına kadar gelişimleri devam eder. Ortalama yaşam süreleri ise 30 yıl kadardır. Manda yavruları yani malaklar 1 yaşına kadar dişi, erkek beraber olacak şekilde bakılabilir. Dişi mandalar 13-14 aylık yaşlarda cinsel olgunluğa ulaşırlar. Fakat çiftleştirmek veya tohumlamak için 22-24. aya kadar beklemek iyi olacaktır. Aslında ergin canlı ağırlıklarının 3/4’üne ulaştıklarında bu işlemler yapılabilir desek daha doğru olacaktır. Erkek mandalar ise 20. aydan itibaren üretimde kullanılabilir ve 6-8 yaşına kadar bu sürebilir.

Manda Kullanım Alanları

Geçmişte özellikle iş hayvanı olarak daha sık kullanılan mandalar günümüzde süt ve eti için daha fazla kullanılmaktadır. Manda sütü, inek sütüne göre yaklaşık 2 kat daha fazla yağlıdır ve daha uzun bir süre bozulmadan saklanabilir. Sütteki kolesterol içeriği ise inek sütüne göre 2,5 kat kadar daha düşüktür. İtalya’ya özgü olan ünlü peynirlerden mozarella peyniri manda sütü ile yapılmaktadır.

Manda Yetiştiriciliği Hakkında Genel Bilgiler

Manda birçok çevre koşuluna uyum sağlayabilmektedir. Biraz sert bir mizaç sahibi olsa da bakıcısına kısa sürede alışır. Kaba yem yeme oranı ve bu yemi verime dönüştürme oranı oldukça iyidir. Hatta sıradan kaba yemler kolay bulunuyorsa sadece gebeliğin son dönemi hariç başka herhangi bir yem vermeye gerek yoktur. Bu anlamda kaba yemin rahatlıkla bulunduğu yerlerde yetiştirilmeleri oldukça ekonomiktir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu