Etlik Piliç Yetiştiriciliği
Etlik piliç yani broiler yetiştiriciliği, beyaz et ve karkas üretimi amacı ile kuluçkadan yeni çıkmış uygun ırk etlik civcivlerin, uygun koşullu kümeslerde yaklaşık olarak 5 ila 7 hafta arasında bakılıp daha sonra kesime sevk edilmesi sürecidir. Bu süreç içerisinde piliçler yaklaşık olarak 1500 ila 3500 gram arasında kesim ağırlığına ulaşırlar. Etlik piliç yetiştiriciliği ülkemizde oldukça yaygın olarak yapılan bir tarımsal iş modelidir ve yüzbinlerce kişi bu sektörde doğrudan veya dolaylı yoldan çalışmaktadır. Özellikle Bolu, Sakarya, Balıkesir, Manisa ve Elazığ çevresinde bu yetiştiricilik yaygın olarak yapılır. Etlik piliç yetiştiriciliği hakkında sizlere detaylı bilgiler vereceğiz.
Etlik Piliç Eti Üretiminin Önemi
Tüm Dünya’da insan nüfusu giderek artmakta ve beslenme her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır. Bununla beraber sürekli olarak besin ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Kısa süre içerisinde, küçük alanlarda, besinsel açıdan özellikle de protein açısından bu kadar zengin bir besini elde etmek tüm insanlık için önemlidir. İnsanların ihtiyacını ucuz olarak karşılayan ve lezzet açısından tatmin edici olan piliç eti günümüzdeki en önemli ve olmazsa olmaz besin kaynaklarındandır. İnsanların rahatlıkla ulaşabildikleri ve diğer birçok kaliteli protein kaynağına göre oldukça uygun fiyatlarda olan piliç eti ülkemiz içinde ekstra öneme sahiptir.
Piliç Eti Üretimi Nasıl Yapılır?
Bu amaçla en çok kullanılan yöntem kapalı sistem kümeslerde doldur ve boşalt sistemi ile üretim yapılmasıdır. Metrekare alana 15-20 civciv arasında kuluçkadan yeni çıkmış günlük civcivler konur. Belirli süre sonunda piliçler kesime alınır. Altlık malzemesi çıkartılıp, kümes yıkandıktan sonra; dezenfeksiyon işlemi yapılır ve kümes bir sonraki döneme hazırlanır.
Kümeslerin Genel Şartları Nasıl Olmalıdır?
- Öncelikli olarak kümeslerin kapalı sistem dediğimiz kümesler olması gerekmektedir. Geçmiş yıllarda farklı kümes tipleri kullanılsa da günümüzde bu sistem olması tercih edilmekte ve zorunludur.
- Bu kümeslerin diğer kümesler ile ve hayvan bakılan alanlar ile arasında belirli mesafe olması önemlidir. Hastalık bulaşma ve yayılma riskinin önüne geçmek için oldukça önemli bir kriterdir.
- Bu kümeslerde biyogüvenlik oldukça önemlidir. Son çıkan biyogüvenlik talimatları ile bu daha da önemli bir hal almıştır.
- Çevre telinin olması,
- Giriş ve çıkışların kontrollü yapılması,
- Kümese giren kişilerin uygun ayakkabı ve kıyafetleri kullanması,
- Kümese girişlerde ayak ve el dezenfeksiyonun yapılması,
- Ölü civciv ve piliçlerin uygun yerlerde imha edilmesi,
- Giren araçların dezenfekte edilerek kümese alınması,
- Çevrede başka canlıların olmaması,
- Yıkama sularının uygun şekilde uzaklaştırılması,
- Dönem sonunda ortaya çıkan gübrenin uygun şekilde uzaklaştırılması,
- Dezenfeksiyonun uygun ilaçlar ile ve uygun şekilde yapılması,
biyogüvenlik tedbirlerinden sadece bazılarıdır.
Kümes İçi Şartlar Nasıl Olmalıdır?
Öncelikli olarak yapı olarak kümes uygun olmalıdır. İzolasyon iyi sağlanmış olmalıdır. Kümes içerisinde kullanılan ekipmanlar yeterli olmalıdır. Bu ekipmanlar buffle, pad, büyük fanlar, küçük fanlar, yemlik ve suluklar olarak sıralanabilir.
Sıcaklık: Kış döneminde özellikle küçük hayvanalrda ısıtma, yaz döneminde ise özellikle büyük hayvanlarda soğutma çok önemlidir. Kümesten tam anlamı ile performans alabilmek için olmazsa olmaz kriterler arasındadır. İlk gün civciv karşılama sıcaklığı 35 derece olmalıdır. Kademeli olarak düşürülen sıcaklık 18 derecelere kadar düşmektedir. Aynı zamanda civciv ilk geldiğinde beton sıcaklığı ve altlık üstü sıcaklığı da önemlidir.
Nem: Yine önemli bir kriterdir. Ortalama nem oranı %40 ile %60 arasında olmalıdır. Havalandırma, ve ısıtma sistemi ile nem dengelenir.
Havalandırma: Oldukça önemlidir. Özellikle hayvan büyüdükçe daha fazla önem taşır. 3 farklı havalandırma çeşidi vardır. Mevsime ve hayvanın yaşına göre en uygun şekilde havalandırma yapılmalıdır.
Işık ve Karartma Programı: Civciv ilk geldiğinde tüm kümese homojen şekilde dağılmış ve en az 25 lüx olan ışık sağlanmalıdır. Aynı zamanda değişik karartma programları uygulanır.
Altlık Materyali ve Kalınlığı: Altlık materyali olarak en çok çeltik, talaş, peatmoss ve zeolit kullanılmaktadır. Bunlar uygun kalınlıkta ve uygun şekilde serilmiş olmalıdır. Biyogüvenlik açısından risk oluşturmayacak şekilde depolanmış ve serilmiş olmalıdır.
Diğer Kriterler: Bunun dışında kümes içerisinde çok farklı kriterler önem taşımaktadır. Nipel basınçları, karbondioksit miktarı, toz miktarı, amonyak oranı, hayvan sıklığı, seyretme oranı bunlardan sadece bazılarıdır.
Kümeslerde Tutulması Gereken Kayıtlar
- Günlük ölüm sayıları,
- Günlük yem ve su tüketim miktarları,
- Günlük veya haftalık canlı ağırlıklar,
- Günlük sıcaklık, nem ve diğer ölçüm sonuçları,
- Gelen ziyaretçilerin kayıtları,
- Gelen ve kesime sevk edilen hayvanlara ait kayıtlar,
Sonuç Neye Göre Belirlenir?
Performansı değerlendirmek için çeşitli kriterler vardır. Bunlardan en önemlisi FCR dediğimiz yem dönüşüm oranıdır. Yine canlı ağırlıklar, EPEF, ölüm oranları performansı belirleyen kriterlerdir. Bu kriterlere göre dönemin nasıl geçtiği az çok belli olur.
Ülkemizde etlik piliç üretimin çok büyük bir kısmı fason üretim şekilde yapılmaktadır. Bu amaçla kurulan firmalar uygun kümeslere civciv ve yem ile genel teknik ve sağlık hizmetini verirler. Fason olarak bu iş ile uğraşan kümesler bu hayvanlara bakmak ile yükümlüdür.
Türkiye’de en çok kullanılan ırklar ile Ross ve Cobb’dur.