Kanatlı İşletmelerinde Biyogüvenlik Uygulamaları
Damızlık, etlik piliç veya yumurtacı olsun kanatlı kümeslerindeki en önemli nokta biyogüvenliktir. İlk olarak biyogüvenlik nedir? Kısaca bundan bahsedelim. En basit tanımı ile biyogüvenlik; hastalığa neden olan etkenleri çiftliklerden ve işletmelerden uzak tutmak amacı ile alınan önlemlerdir.
Kanatlı işletmelerinde herhangi bir hastalık çıktıktan sonra gerekli tanı aşamaları ve tedaviye başlama süresinde çok fazla kayıplar yaşanabilmektedir. Bu nedenle bu tarz işletmelerde hastalığa karşı tedavi uygulamaktansa, hastalığı hiçbir şekilde işletmeye sokmamak için tedbir almak hem çok daha kolay hemde çok daha ekonomiktir. Koruma amacı ile alınacak tedbirler ise kanatlı kümeslerinde 2 aşamadan meydana gelir. Bunlar aşı uygulamaları ve biyogüvenlik uygulamalarıdır.
Biyogüvenlik tedbirleri kapsamında yapılan uygulamalar ile hem işletme enfeksiyoz hastalıklardan korunur, hem de işletmenin verim ve kazancı artar. Belki başlangıçta yapılacak ufak yatırımlar göze büyük gibi görünebilir. Fakat bunun geri dönüşümü kat kat fazlası ile olacaktır. Bu bilinci hiçbir zaman kaybetmemek gerekir. Kanatlı işletmelerinde virüsler, bakteriler, parazitler ve mantarlar çeşitli enfeksiyonlar oluşturabilir. Bu enfeksiyonlardan bir kısmı çok ciddi mortalite ile seyrederek büyük kayıplar verdirir, bir kısmı ise verim anlamında ciddi kayıplara neden olur. Sonuç ne olursa olsun bu hem maddi hem de manevi bir kayıptır. Bu kayıpların önüne geçmek içinde biyogüvenlik şarttır.
Biyogüvenlik Uygulamaların Amacı
- Sürü sağlığını korumak
- Hastalıkların yayılmasının önüne geçmek
- Zoonoz hastalıkları hem sürüden hem de insanlardan uzak tutmak
- Verim kaybını en aza indirmek
- Çevreye duyarlı olmak
- Tedavi masraflarını en aza indirmek
Peki kanatlı işletmelerinde alınması gereken biyogüvenlik önlemleri nelerdir? Diye soracak olursanız aslında yüzlerce hatta binlerce madde sıralamak mümkündür. Yine işletmeye ve bölgeye göre maddelerde değişiklikler, eklemeler ve çıkarmalar olabilir. Fakat genel olarak sizlere bu önlemlerden bahsedeceğiz.
Kanatlı İşletmelerinde Biyogüvenlik Uygulamaları
- İşletmelerin yer seçimine özen gösterilmeli, uygun yerler seçilmelidir. İşletmelerin diğer kanatlı işletmelerinden ve yerleşim yerlerinden uzak olması biyogüvenlik açısından büyük bir avantajdır.
- İşletmeye giriş çıkışlar sınırlandırılmalı ve kontrollü olmalıdır. Zorunlu olmadıkça işletmeye dışarıdan kişiler girmemeli, işletmede çalışanlar ise dışarıya çıkmamalıdır.
- İşletmeye girecek olan kişiler önlem almalıdır. Duş almak işletmede kullanılan veya tek kullanımlık kıyafetler giymek, ayakkabıları değiştirmek, el ve ayak dezenfeksiyonu yapmak gibi.
- İşletme içerisinde bir yerden başka bir yere geçerken ve kümeslere girerken mutlaka kıyafet ve ayakkabı değiştirilmeli, dezenfekte edilmelidir.
- İşletmede çalışan kişiler işletme içerisinde bölümlere göre kıyafet ve ayakkabı giymeli ve bunların düzenli olarak temizliği ve dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.
- Ziyaretçiler içinde yine uygun ayakkabı ve giysiler bulundurulmalıdır.
- İşletmeye gelen malzemeler gerekli temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri yapıldıktan sonra işletmeye alınmalıdır.
- İşletmede önemli noktaları ayak dezenfeksiyonu için uygun kaplar konulmalıdır.
- İşletmeye gelen ziyaretçiler için ön bilgilendirme yapılmalı, şartlara uymaları söylenmeli ve kayıtlar tutulmalıdır.
- İşletmeye mümkün olduğunca araç alınmamalıdır. Fakat yem aracı gibi girmesi gereken araçlar dezenfeksiyon işlemi yapıldıktan sonra işletmeye alınmalıdır.
- Sürücünün mümkün olduğunca araçtan inmemesi sağlanmalıdır.
- Kümeslerde kullanılan ekipmanlar kullanıldıktan sonra ve belirli aralıklar ile yıkanıp, dezenfekte edilmelidir.
- Bu tür ekipmanların işletme dışına çıkış ve girişleri engellenmelidir.
- İşletme çevresi tel örgü ile çevrili olmalı, açık kısımlar bulunmamalıdır.
- İşletme kapıları daima kapalı ve kilitli olmalıdır.
- İşletmelere diğer kanatlı hayvanların, kedi, köpek ve diğer hayvanların girişine izin verilmemelidir.
- İşletmenin mümkün olduğunca her yeri beton olmalıdır. En azından kümes çevrelerinde 1 metre beton olmalıdır.
- İşletmede yıkamadan sonra suların uzaklaştırılması ve yağmur sularının uzaklaştırılması için rögar sistemi ve foseptik çukuru olmalıdır.
- İşletmelerde haşere ile mücadele uygun şekilde yapılmalıdır.
- Ölü hayvanlar yakma fırınları veya beton imha çukurları içerisinde imha edilmelidir.
- İşletmedeki kümeslerin girişlerinde servis odası olmalı ve bu odada lavabo, el dezenfektanı ve ayak dezenfektanı ile kıyafetler olmalıdır.
- İşletme içerisinde yabani otlar ile mücadele yapılmalı ve otların çıkmasına izin verilmemelidir.
Kanatlı işletmelerinde çok daha fazla madde saymak mümkündür. İlk etapta aklıma bunlar geldiği ve önemli oldukları için yazdım. Yeni “Ticari Etlik ve Yumurtacı Kanatlı İşletmelerinin Biyogüvenlik Talimatı” uyarınca bu maddeler ve buna benzer birçok madde zorunlu hale gelmiş ve bunlar ile ilgili denetimler başlamıştır.