Köpeklerde Uyuz Hakkında Detaylı Bilgi
Köpeklerde en sık görülen deri hastalıklarından birisi uyuzdur. Özellikle sokak köpeklerinde oldukça yaygın olarak görülmektedir. Farklı uyuz etkenleri bu hastalığa neden olabilmektedir. Hastalığın etkeni parazitlerdir. Vücutta mevcut olan parazitlerin çeşitli nedenler ile (bağışıklığın zayıflaması, vitamin eksikliği gibi) hastalığa neden olması veya etkenin dışarıdan alınması ile hastalık şekillenebilmektedir. Uyuz etkeni derinin epidermis tabakasına ve kıl foliküllerine yerleşir. Belli bir yoğunluğa ulaştığında lezyonlara ve hastalık belirtilerine neden olur.
Uyuza Neden Olan Parazitler Hangileridir?
Uyuza neden olan çok sayıda parazit vardır. Ülkemizde en sık karşılaşılan uyuz etkenleri;
- Demodex
- Sarcoptes
- Otodectes
- Cheyletiella
- Notoedres
Köpeklerde en sık karşılaşılan etken demodex etkenidir. Normal olarak köpeğin derisi üzerinde bulunabilen bir parazit olan demodex yukarıda da söylediğimiz gibi çeşitli nedenler ile hastalığa sebep olabilir. Fakat genellikle herhangi bir hastalık bulgu vermeksizin deride yaşar. Bağışıklık sisteminin zayıflaması bu hastalığın ortaya çıkmasındaki en büyük nedendir.
Bunun dışında bulaşma uyuz olan köpekler ile direk temas eden köpekler aracılığı ile yada etkene maruz kalmış ortamın, mama ve su kaplarının diğer köpekler ile teması ile olur. Anneden yavrulara da aktarım olabilir.
Uyuz Hangi Köpeklerde Daha Sık Görülür?
Tabi ki bağışıklık sistemi zayıf olan köpeklerde daha sık görüleceğini söyleyebiliriz. Bağışıklık sistemi tam olarak henüz gelişmemiş genç köpeklerde daha sık görülür. Bunun dışında tüm yaştaki köpeklerde görülebilir.
Köpeklerde Uyuz Belirtileri Nelerdir?
Köpeklerde uyuz durumunda çeşitli belirtiler görülebilmektedir. Uyuz denildiğinde akla ilk gelen kaşıntı olsa da, kaşıntı dışında birçok belirti görülebilmektedir. Köpeklerde uyuz belirtileri hastalığa neden olan etken, hastalığın şiddeti ve köpeğin genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir.
- Deride belirli bölgelerde yada tüm vücutta yaygın olarak kızarıklık.
- İleri aşamalarda deri renginin gri bir renk alması.
- Kaşıntı uyuz için önemli bir belirtidir. Fakat demodex etkenine bağlı hastalıklarda kaşıntı az görülür veya görülmeyebilir. (Bkz. Köpeklerde Kaşıntı)
- Deride kaşıntıya veya sürtünmeye bağlı yaralar, tahriş olan bölgeler, kabuklanmalar.
- Deri renginde ve tüylerde matlaşma.
Köpeklerde Uyuz Teşhisi
Genel bir değerlendirme yaptığımızda özellikle demodex etkenine bağlı uyuz durumlarında teşhis koymak kolaydır. Belirtiler büyük ölçüde uyuz hastalığından şüphe ettirir. Klinik belirtiler ve deriden alınan kazıntı örneğinin incelenmesi ve etkenin yoğun olarak görülmesi ile tanı konulur.
Pedal-Pinna Testi
Bu testte uyuz için bir tanı yöntemi olabilir. Bu testte kulak uyarılır, uyarılan kulağı köpek arka ayakları ile kaşımaya başlarsa büyük ihtimalle uyuzdur denilebilir. Bu testte sarkoptik uyuz hastalığının teşhisi konur.
Uyuz Vücudun Hangi Bölgelerinde Daha Sık Görülür?
Vücudun hemen hemen her yerinde uyuz belirtileri görülebilir. Fakat yüz kısmında, göz çevresinde ve bacaklarda görülme olasılığı biraz daha fazladır. Demodex özellikle yüz bölgesinde fazla görülür. Lokal olarak belirli bölgelerde görülebileceği gibi, tüm vücuda yayılmış halde de görülebilir.
Köpeklerde Uyuz Hastalığında Tedavi Seçenekleri
- Tedavi ile genellikle olumlu sonuçlar alınır. Uyuzun etkeni, şiddeti, yayılımı tedavi seçeneği belirlemede önemlidir.
- Demodexin, demodectic pododermatitis adı verilen ayaklarda görülen ve sekonder bakteriyel enfeksiyon şekillenmiş olan formu hastalığın en zor tedavi edilenidir.
- Yine çok şiddetli, bağışıklık sistemi oldukça zayıf, yavru veya genç köpeklerde iyileşme oranı biraz daha düşmektedir.
- Tedavi uzun sürmektedir.
- Tedavide çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. İlaç ile tedavi ve bununla beraber etken maddeler ile banyo veya püskürtme tarzında uygulanan tedaviler en sık kullanılan tedavi seçeneğidir.
- Amitraz, benzoyl peroksit veya sülfür içeren solüsyonlar ile yıkama ve bununla beraber ivermektin içeren ilaçların kullanılması ile tedavi yapılır. Hem yıkama (özellikle amitraz ile) hem de ivermektin ile tedavi oldukça risklidir ve mutlaka bir veteriner hekim kontrolünde yapılmalıdır. Özellikle amitraz toksiktir.
- Yine Collie ve Avustralya Çoban Köpeği gibi ırklar ivermektine duyarlı ırklardır. Bu ırklarda ivermektin yerine milbemycin kullanılabilir.
- Yine selamektin veya moxidectin özellikle sarcoptes etkenine bağlı uyuzlarda kullanılabilir.
- Eğer sekonder bakteriyel enfeksiyonlar varsa buna yönelik antibiyotik tedavisi yapılabilir.
- Yine beslenme programının düzenlenmesi ve bağışıklık sistemini güçlendirici uygulamalar yapılabilir.
- Tedavi ortalama 1-3 ay arasında sürmektedir.
Öneriler
- Öncelikli olarak köpeğinizin beslenme programına dikkat ediniz. Bağışıklık sistemini güçlü tutunuz.
- Uyuz olan köpekler ile direk temastan kaçınmaya çalışınız.
- Eğer köpeğinizde uyuz belirtileri varsa (deride kızarıklık, döküntüler, kaşıntı gibi) hemen bir veteriner hekime başvurunuz.
- Uyuz tedavisini mutlaka bir veteriner hekim gözetiminde yaptırınız.
Sıkça Sorulan Sorular
Köpeklerde uyuz hastalığı nasıl geçer?
Özellikle bağışıklık sisteminin zayıflaması ile ortaya çıkan uyuz hastalığında, köpekleri bu hastalıktan kurtarmak için çeşitli tedavi seçenekleri kullanılmaktadır. Tedavi yapılmayan köpeklerde hastalık kendiliğinden geçebilmektedir.
Uyuz köpek nasıl anlaşılır?
Köpeklerde uyuz çeşitli belirtiler ile kendisini gösterir. Deride kızarıklık, tüy dökülmesi, deride renk değişikliği ve kaşıntı görülen başlıca belirtiler arasındadır. Bu belirtiler ve deriden alınacak örnekler ile uyuz hastalığı teşhisi konulabilir.
Uyuz köpek ölür mü?
Genel bir değerlendirme yaptığımızda tek başına uyuz hastalığı öldürücü değildir. Fakat hastalığın altında yatan faktöre bakmak gerekir. Bu faktör ciddi olabilir. Aynı zamanda tedavi edilmeyen uyuz hastalığında ikincil olarak birçok enfeksiyon ve sorun görülebilir. Bunlarda hastalığı şiddetli bir hale getirebilir.
Uyuz köpekten köpeğe geçer mi?
Uyuz bulaşıcı bir hastalık olmasına rağmen, bulaştığı köpeğin genel sağlık durumu da önemlidir. Etken bulaşıcıdır ve köpekten köpeğe geçebilir. Fakat geçen köpeğin genel sağlık durumu iyiyse, bağışıklığı güçlüyse bir belirti görülmeyebilir.
Köpeklerde uyuz tedavisinde hangi ilaç kullanılır?
Köpeklerde uyuz tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılabilmektedir. Fakat tüm ilaçlar veteriner hekim önerisi ile ve veteriner hekim kontrolünde kullanılmalıdır. Uyuz hastalığı için çeşitli banyo solüsyonları, spreyler, tozlar ve sistemik ilaçlar kullanılabilmektedir.