Papağanlarda Aşırı Ses (Bağırma) ve Ötme Sorunu

Papağanlarda yaygın olarak karşılaştığımız davranış sorunlarından birisi aşırı ses çıkarma, ötme ve çığlık atma problemidir. Özellikle bazı papağan türlerinde bu daha yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde sık beslenen cennet papağanı, sultan papağanı, muhabbet kuşu, jako papağanı gibi türlerde de bu sorun görülebilmektedir. Papağanlarda görülen bu davranış probleminin çeşitli nedenleri olabilmektedir. Aynı zamanda bu rahatsız edici davranışı kontrol etmeye ve durdurmaya yardımcı olmak için bazı önerilerimiz ve teknikler de vardır.

Papağanlarda Aşırı Ses ve Ötme Nedenleri

Kuşlar ve papağanlar genel anlamda gürültülü hayvanlardır. Sürüler ile ve birbirleri arasında iletişim kurabilmek ve seslerini iletebilmek için yüksek sesli olmaları gerekmektedir. Papağanlarda ve kuşlarda görülen yüksek seslerin ve aşırı ötmenin bazıları doğaldır ve bu durum kuşların doğal davranışlarından kaynaklanır.

• Bazı papağanlar türleri doğal ortamlarında gün doğumunu ve batımı öterek, şarkı söyleyerek kutlar. Bu davranış bazı evcil kuşlara da geçmiştir.
• Türlere göre değişmekle beraber papağan türlerinin çoğu günün 15-20 dakikasını ses çıkararak ve öterek geçirir. Doğal ortamda çok rahatlıkla gördüğümüz bu davranış evcil papağanlarda da karşımıza çıkabilmektedir.
• Yabani kuşlar, gruptaki diğer kuşları bölgedeki bir yırtıcı gibi yaklaşan tehlike konusunda uyarmak için yüksek sesler çıkarırlar. Evcil kuşlarda korktuğunda benzer bir davranış sergileyecektir.
• Özellikle sürü halinde yaşayan papağanlarda sürüyü kaybetmiş olan papağanlar yüksek ses ile sürüyü arar ve bulduğunda ya da cevap geldiğinde o yöne doğru hareket eder. Bu aslında sürünün diğer kuşlarına “Orada Mısınız?” şeklinde sorulan bir sorudur. 

Genel olarak papağanların iletişim kurmak için bu tür sesler çıkarmaları ve bu yöntemleri kullanmaları normaldir. Bununla birlikte, bir papağanın uzun süre aynı şekilde ötmesi, sesler çıkarması ve çığlık atması normal değildir. Bu kuşta bir huzursuzluk olduğunun önemli göstergelerinden birisidir.

Papağanım Sürekli Ötüyor!

Papağanlarda meydana gelen aşırı ötme sorunu genellikle mutsuzluktan kaynaklanır. Yani bu problemin altında genellikle kuşu strese sokan bir neden vardır. Papağanlarda aşırı ötme sorununa neden olabilen başlıca stres nedenleri ve faktörler aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• Kuşun aç ve susuz kalması ve buna neden olabilecek diğer faktörler. Kuşun yemlik ve suluğunun boş olması ya da kalitesiz yemlerin verilmesi.
• Kötü beslenmeden kaynaklı olan beslenme sorunları da dahil olmak üzere kuşun sağlığını etkileyebilen hastalıklar ve sağlık sorunları.
• Aileye yeni bir üyenin katılması veya aileden birisinin ayrılması, yeni bir kuş veya evcil hayvan sahiplenilmesi gibi durumlar.
• Aile üyelerinin uzun süre kuştan uzak kalması, tatile çıkmaları, kuşu uzun süre yalnız bırakmaları.
• Yeni bir eve taşınmak ve kuşun ortamının değişmesi.
• Papağanının kafesinde veya yaşadığı ortamda yeterli oyuncak bulunmaması, can sıkıntısı gibi durumlar.
• Kuşun korkmasına sebep olan aşırı ışık, aşırı karanlık ortam, yüksek sesler vb. diğer durumlar.
• Kafesin konumunun olumsuz bir yerde bulunması; kuşun sürekli olarak rüzgar akımı, gürültü, nem gibi faktörlere maruz kalması.

Papağanlarda Aşırı Ses Sorunu İçin Çözüm Önerileri

Öncelikli olarak papağanlarda bazı seslerin ve ötmenin doğal bir davranış olduğunu unutmayın. Bu nedenle ana amacımız tüm sesleri ve ötmeleri ortadan kaldırmak değil, bunları kabul edilebilir seviyelere indirmektir. Bu sürecin başarılı bir şekilde tamamlanması ise nazik bir davranış sergilemekten ve sabırlı olmaktan geçmektedir.

Ayrıca papağanınızın çığlık atmasını durdurmanın birçok yolu vardır, bu yüzden bunu nasıl yapmayacağınıza başlamak daha kolaydır. Papağanınızı azarlamak, vurmak, ceza vermek veya bağırmak işe yaramayacak ve sadece işleri daha da kötüleştirecektir. Bunu asla unutmamak gerekir.

Bu sorunun çözülmesindeki ilk aşama sorunun detaylarının belirlenmesidir. Bunun için bir süre papağanınızı izlemek ve notlar almak faydalı olacaktır. Papağanınız hangi dönemlerde veya saatlerde daha fazla ses çıkarıyor, ses çıkarırken başka bir davranış sergiliyor mu, ortalama olarak bu süreç ne kadar devam ediyor, hep aynı sesleri mi çıkarıyor yoksa bu değişiyor mu gibi konuları bilmek ve gerektiğinde davranış uzmanı veteriner hekim ile bunları paylaşmak mantıklı olacaktır.

Papağan bir yaramazlık yaptığında, bu istenmeyen davranışın daha da ilerlemesini istemezsiniz. Çünkü bu davranış problemini daha da kötüleştirebilir. Papağanın bakış açısından baktığımızda; çığlık atarken dikkat çekiyor olmak bir ödül olabilir. Bazı papağanlar dramayı sevdikleri ve bağırmayı bir oyun haline getirdikleri için aslında geri bağırmanızdan hoşlanabilir. Bağırmak, kuşa ya da kafese vurmak, kuşu yalnız bırakmak, su sıkmak ya da yiyecek vermemek kuş üzerindeki stresi artıracak ve ya çığlıkları daha da kötüleştirecektir. Aynı zamanda papağanlarda sık gördüğümüz tüy yolma gibi diğer sorunlara da sebebiyet verebilecektir.

Papağanlardaki bu olumsuz davranışını iyileştirmenin en iyi yolu; kuşa doğru davrandığında (örneğin; bir tünekte sessizce durduğunda) bir ödül vermek veya onunla ilgilenmektir. Bu özel bir oyuncak, yemek ikramı ve sözlü övgü olabilir.

Bir kuş belirli bir durumda kötü bir davranış sergiliyorsa, onun yerine ne yapmasını istediğinizi belirlemek sorunun çözümü açısından önemlidir. Ardından kuşa, istenen davranışı istenmeyen davranışın yerine koymasını öğretebilirsiniz. Örneğin; kuşa bağırmak yerine konuşmayı öğretin. Ardından istenen konuşma davranışını sergilediğinde ise papağanınızı ödüllendirin. Bu tarz davranış eğitimlerinde tutarlılık kesinlikle gereklidir. İyi ve istenen davranışı ödüllendirin ve hiçbir şekilde kötü davranışı ödüllendirmeyin.

Bazı kuş uzmanları, kuş aşırı bağırmaya ve ses çıkarmaya devam ederse, kuşa ters bir bakış atmayı, kafesi örtmeyi veya odayı terk etmeyi, papağan kabul edilebilir bir davranış sergilediğinde ise bunları tekrar düzeltmeyi önermektedir. Diğer bazı uzmanlar ise, özellikle korkudan çığlık atan kuşlarda bunun sorunu daha da kötüleştirebileceğini öne sürüyor. Bu nedenle kuşun neden çığlık attığını bilmek önemlidir. Bu nedenle eylemlerinizi koşullara göre ayarlayabilirsiniz.

Papağan yalnızlıktan dolayı çığlık atıyorsa ve aşırı ses çıkarıyorsa başka çözümler düşünmeniz gerekebilir. Sahipleri ona yeterince ilgi gösteremediği için kuşun yalnız hissediyorsa, arkadaşlık için başka bir kuş almak faydalı olabilir. Yeni kuş mutlaka bir eş olmak zorunda değildir ve hatta ayrı bir kafeste bile tutulabilir. Fakat bunu iyi düşünmek gerekir. Eğer bir kuş için vaktiniz yoksa, ikinci bir kuş için zamanınız olacak mı? Kuşlar için adil mi? Yaşam tarzınız değişene ve evcil hayvan sahibi olmaya daha uygun hale gelene kadar kuşunuz için yeni bir yuva bulmayı da ciddi olarak düşünebilirsiniz.

Papağanlarda Çığlık Atmayı Önleme

Kısa günlük eğitim seansları ideal olarak papağanın eve getirildiği ilk günden itibaren başlamalıdır. Papağanlar yüz ifadelerine ve sözlü övgülere tepki verir. Bu tür olumlu pekiştirme, kuş tarafından uygun bir tepki verildiğinde kullanılmalı ve yanlış tepkiler için herhangi bir tepki verilmemelidir. Eğitimde herhangi bir saldırganlık veya ceza söz konusu değildir. Günlük dersler, kuş komutlara isteyerek yanıt verene kadar devam etmelidir. Komutlar yerine getirildikten sonra eğitime son verin ancak kuşun günlük bakımı sırasında komutları kullanmaya devam edin ve bunları sık sık tekrarlayın.

Unutmayın, papağanlar sesleri uyarı olarak ve sürüden ayrıldıklarında sürünün geri kalanını bulmanın bir yolu olarak kullanırlar. Çığlık atmanın başlaması, genellikle papağan sizi aradığında cevaplayarak ve kuşa ne zaman ayrıldığınızı ve döndüğünüzü bildirerek önlenebilir.

Papağanların çığlık atma davranışları genellikle çözülebilir veya en aza indirilebilir. Bu biraz zaman alabilir. Bu süreçte deneyimli bir kuş davranış uzmanından ve veteriner hekimden yardım alabilirsiniz. Aynı zamanda ülkemizde en çok beslenen papağan türü olan muhabbet kuşları ile alakalı olarak “Muhabbet Kuşlarında Aşırı Ötme Sorunu” konumuzda sizlere muhabbet kuşlarına özel bilgiler vermiştik.