Köpeklerde Akut (Ani) İshal Nedenleri ve Tedavisi

Canlılarda sindirim sistemi ile ilgili en sık karşılaştığımız sorunlardan olan ishal, köpeklerde de oldukça yaygındır. İshal oldukça farklı şekillerde karşımıza çıkabilmektedir. Bazen kendiliğinden iyileşirken, bazen ciddi tıbbi müdahaleler gerektirebilir. Ani gelişen ishallerde farklı nedenler ile ortaya çıkabilmektedir. Genellikle ciddi sebeplere bağlı olan ishal, özellikle şiddetli ve tekrarlıyorsa mutlaka veteriner hekime başvurmak gerekir.

Köpek İshalinin Belirtileri ve Türleri

İshal dışkının kıvamının normale göre daha sıvı olması ve normale göre daha fazla dışkılamanın yapılmasıdır. Köpeklerde dışkı normale göre daha sıvı ise ve dışkı sıklığı artmış ise bir ishal tablosu söz konusudur. Bununla beraber dışkı hacminde artış görülebilmektedir. İshalin türüne göre farklı renklerde olabilmekle beraber şiddetli ishallerde kan ve mukusta görülebilir.

Köpeklerde ishal ile birlikte genellikle diğer belirtilere bakmak ve bunları gözlemlemek faydalı olmaktadır. Özellikle ishal ile beraber en sık gördüğümüz belirtiler arasında; kusma, iştahsızlık, halsizlik, depresyon, karın bölgesinde ağrı, yüksek ateş ve kilo kaybı sayılabilir.

Köpek İshalinin Nedenleri 

Olaya fizyolojik açıdan baktığımızda, köpeklerde ishalin dört genel nedeni vardır. Bunlar; ozmotik dengesizlikler, aşırı salgılama, bağırsak sızması veya bağırsak hareket bozukluklarıdır. Bunlar fizyolojik nedenlerdir. Tabi ki bu nedenlerin ortaya çıkmasına sebep olan birçok farklı faktör söz konusudur.

Ozmotik dengesizlikler; bağırsaktaki besin moleküllerinin konsantrasyonu çok yüksek olduğunda ortaya çıkar. Su, fazla moleküller tarafından bağırsağa çekilir ve köpeklerde ishale neden olur.

Aşırı salgı; bağırsak bakterilere, toksinlere veya parazitlere maruz kaldıktan sonra çok fazla sıvı saldığında meydana gelir.

Bağırsak sızıntısı; kan sıvılarının bağırsağın doku katmanlarındaki ülserler veya diğer lezyonlar yolu ile yavaşça sızmasını tanımlar. Bu sızıntı hafif veya çok şiddetli olabilir.

Motilite bozuklukları; bağırsağın ne kadar aktif olduğunu ve içeriğini bağırsaklardan hareket ettirme kabiliyetini ifade eder. En yaygın olan motilite bozukluğu kasılma ve içeriği kanalın dışına itme kabiliyetinde yetersiz kalan bir bağırsaktır. Bu durum peristalsis olarak adlandırılır. Bunun tam tersi hareketlilik de artabilir. Bunun neticesinde bağırsak çok hızlı kasılır ve normalde emilen sıvı dışkıda kaybolur.

Bazen bu nedenlerin bir kombinasyonu sonucu köpek ishali ortaya çıkabilir. Bağırsak enfeksiyonları, bağırsağın aşırı salgılamasına da neden olabilir. Ayrıca bağırsağın hareketliliğini değiştirme eğilimindedirler.

Köpek ishalinin bu dört nedeni şunların bir sonucu olabilir.

• Enfeksiyon hastalıkları ve sistemik bazı hastalıklar.
• Bozulmuş besinler ve çöp yemek.
• Besin maddesi dışında ürünlerin tüketilmesi.
• Diyet ve beslenme programındaki değişiklikler.
• İlaçlar ve çeşitli toksinler.
• Zehirlenmeler.
• Yabancı cisimlerin yutulması.
• Bağırsakların çeşitli nedenler ile tıkanması.
• Çeşitli bağırsak parazitleri.
• Pankreatit ve diğer pankreas hastalıkları.
• Stres ve strese neden olan faktörler.
• Karaciğer hastalıkları.
• Böbrek hastalıkları.
• Addison hastalığı.
• Mantar hastalıkları ve bazı mantar enfeksiyonları.
• Aşırı duyarlı sindirim sistemi.

Tabi ki bunlar öncelikli akla gelen nedenlerdir. Bunların dışında birçok farklı neden ishale neden olabilmektedir. İshale neden olan yüzlerce hatta binlerce farklı faktörün sıralanması mümkündür.

Köpeklerde Akut İshal Teşhisi

Veteriner hekiminiz köpeğiniz üzerinde tam bir fiziksel muayene yapacaktır. Belirtiler, belirtilerin geçmişi ve bu durumu hızlandırmış olabilecek olası olaylar da dahil olmak üzere köpeğinizin sağlığı hakkında kapsamlı bir anamnez vermeniz gerekecektir. Fiziksel muayene sonucunda akla gelen öncelikli nedenlere göre bazı laboratuvar testleri ve radyoloji teknikleri kullanılabilmektedir.

Dışkı örneği parazitler durumunu belirlemek için mikroskop altında incelenebilir. Bazı hastalıkları ve hastalık nedenlerini elimine etmek için kan kimyasal profili, tam kan sayımı, kan elektrolit paneli ve idrar tahlili yapılacaktır. Radyoloji teknikleri, köpeğinizin bağırsağı tıkayan veya tahriş eden uygunsuz maddeleri yutma olasılığını ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Ultrason, bağırsak tıkanıklıkları, peristalsis, hipermotilite ve pankreatit teşhisinde çok yararlı olabilir.

Kronik ishal, kobalamin ve folat (vitaminler) seviyeleri, lipaz ve diğer bağırsak fonksiyonu belirteçleri dahil olmak üzere farklı testleri gerektirebilir. Kronik ishal, akut ishalden farklı şekilde tedavi edilir ve yönetilir.

Köpeklerde Akut İshalin Tedavisi

Köpeğiniz sadece hafif derecede hastaysa, ayakta tedavi edilebilir. Ancak şiddetli dehidratasyonu (sıvı kaybı) ve kusması olan hastalar sıvı ve elektrolit tedavisi için kliniğe alınmalıdır. Köpeğinizde ishal devam ederse dehidrasyon hızla ölümcül olabilir. Bu nedenle özellikle dehidrasyon durumunda oldukça dikkatli olmak gerekir.

İshal hafifse ancak köpeğinizde başka herhangi bir hastalık belirtisi varsa bunu değerlendirmek ve diğer belirtileri de göz önünde bulundurarak tedavi seçeneklerini uygulamaya almak gerekir. Hafif ishali olan evcil hayvanlar için evde bakım genellikle dinlenme, ağızdan alınan ilaçlar ve haşlanmış tavuk ve beyaz pirinçten oluşan hafif bir diyet içerir. Tıkanıklık veya yabancı cisim bulunan hastalarda sorunun çözümü için ameliyat gerekebilmektedir.