Etlik Piliç Yetiştiriciliği Maliyetleri ve Kar Oranları
Piliç yetiştiriciliği ülkemizde çok büyük oranda fason yetiştiricilik adı verilen yöntem ile yapılmaktadır. Fason üretim yöntemi ile yapılan yetiştiricilikte; yetiştiricilere ihtiyaç vardır. Etlik piliç üreten firmalar, uygun kişiler (uygun kümesleri olan ve bazı şartları sağlayan) ile anlaşarak sözleşmeye bağlı olarak üretim yaparlar. Sizlere fason olarak etlik piliç yetiştiriciliğinden ve bu yetiştiriciliğin yatırım maliyetleri, giderleri, gelirleri ve kar oranlarından bahsedeceğiz.
Fason Etlik Piliç Yetiştiriciliği
Bu yöntem etlik piliç üreten firmalardan ve kümes sahibi yetiştiricilerden oluşmaktadır. Firmalar uygun gördükleri kişiler ile sözleşme yaparlar. Yine firmalar civciv, yem, teknik hizmet, aşı gibi girdileri karşılarlar. Yetiştiriciler ise verilen civcivler için uygun şartları sağlayarak en iyi şekilde büyütmeye çalışmaktadır. Bu esnada amortisman olan kümes yapısı dışında her dönem; altlık malzemesi, yakıt malzemesi (kömür vb.), elektrik, işçi gibi giderler yine yetiştiricilere aittir.
Ülkemizde üretim yapan firmaların hesap yöntemleri bazı farklılıklar göstermek ile beraber genel olarak prensip; en ideal, uygun ve ekonomik şekilde civcivleri büyütmeye dayanmaktadır. Bazı firmalar için FCR dediğimiz yem dönüşüm oranı daha önemliyken, bazı firmalar için gramaj daha büyük önem taşımaktadır. Sizlere FCR ve EPEF hesaplama hakkında daha önce detaylı bilgiler vermiştik.
Kümesleri Nereye Yapmalıyım?
Kümesleri yapacağınız yeri seçerken bazı kriterleri göz önünde bulundurmanız gerekmektedir. En önemlisi biyogüvenliktir. Çevresinde çok fazla kümes olan ve kanatlı hayvan yetiştiriciliği yoğun olan bölgelerde kümes yapmak ve piliç yetiştiriciliğine başlamak risklidir. Piliç yetiştiriciliğinde bulaşıcı olan bazı hastalıklar ciddi ölümlere ve verim kayıplarına neden olabilmektedir. Yakın olan kümeslerde ve kümes yoğunluğu olan bölgelerde bu risk çok daha fazla olmaktadır. Bu nedenle kümes yapacağınız yeri seçerken diğer kümeslerden ve kanatlı işletmelerinden uzak olmasına özen gösterin.
Diğer önemli bir husus ise hava koşullarıdır. Aşırı sıcak, aşırı rüzgar alan, nem oranı yüksek olan yerlere kümes yapmak bazı sorunlara neden olabilmektedir. Kümes yaparken tüm bu hususları göz önünde bulundurmak, kümesin yönünü rüzgara göre ayarlamak doğru olacaktır. Bu konuda teknik bilgiye sahip olan firmalardan ve kişilerden yardım alabilirsiniz.
Üretim ve ekonomi anlamında değerlendirdiğimizde rekabet olan bölgelerde çalışmanın bazı avantajları vardır. Bu konuyu biraz daha açıklamak gerekirse tek firmanın olduğu bir bölgede çalışıyorsanız tek bir tercihiniz olacaktır ve o firma ile çalışmak zorunda kalacaksınız. Çalışma şartlarına her koşulda uymanız gerekecektir. Oysa ki birden fazla firmanın çalıştığı bir bölgede kümesiniz varsa sizin için en uygun ve koşulları en iyi olan firmayı seçme şansınız olacaktır. bunu bir örnek ile açılayalım; örnek olarak Malatya bölgesinde sadece 1 firma vardır ve etlik piliç yetiştiriciliği yapıyorsanız bu firma ile çalışmanız gerekecektir. Oysa ki Manisa bölgesinde çalışan 6-7 firma vardır. Bunlar arasında sizin için en uygun olanı seçebilirsiniz.
Yukarıda saydığımız maddeler hep birbiri ile ilişkilidir. En uygun şekilde düşünüp, karar vermek gerekir.
Kümes Yapmanın Maliyeti Ne Kadar?
Burada birçok kriter vardır. Biz sadece 1 kümes binası yapılacakmış gibi değerlendireceğiz. Kümes yaparken öncelikli olarak uygun bir arsa almanız gerekmektedir. Arsanın olduğu bölgeye göre kapalı alan izinleri değişmektedir. Genel olarak kümes yapımına uygun olan bölgelerde bu izin %40 civarındadır. Yani 2000 metrekare kapalı alana sahip olan bir kümes yapabilmeniz için arsanızın en az 5000 metrekare olması gerekmektedir. 5000 metrekare arsa birçok yerde çok farklı fiyatlara satılmaktadır. Ortalama olarak biz 50.000 TL diyeceğiz.
Kümes için alınması gereken bazı izinler ve ruhsatlar vardır. Alınması gereken izinler, belgeler ve ruhsatlar yine kümes binası sayısı, kümesin büyüklüğü ve bulunduğu yere göre değişkenlik göstermektedir. Yaklaşık olarak 2000 metrekarelik bir kümes için 20.000-30.000 TL civarında bu masraflar olmaktadır.
Kümesin kaba inşaatına geldiğimizde büyüklüğü ve kullanılan malzemeler önemlidir. Yine örnek olarak 2000 metrekare kümesi baz alacağız. Bazı kişiler yalıtımın çok iyi olması açısından duvarları çift kat, ortası yalıtım malzemeli yapmaktadır. Bazıları ise malzemeden kısarak daha uygun fiyatlara mal etmektedir. Ortalama olarak hafriyat işleri, temel, zemin, beton, duvar malzemeleri yaklaşık olarak 80.000-100.000 TL tutmaktadır. Çatı malzemesi olarak ise çeşitli malzemeler kullanılsa da günümüzde sandviç panel adı verilen çatılar ağırlıklı olarak kullanılmaktadır ve yaklaşık maliyetleri 100.000 TL tutmaktadır.
Bunun dışında trafo, artezyen, foseptik gibi gerekli olan bazı altyapı yatırımları vardır. Bunlarda ortalama 60.000-70.000 TL tutmaktadır.
Biz bu bilgileri verirken kabaca vermekteyiz. Tabi ki ince olarak düşünürsek çok daha fazla ufak tefek yapılacak işler ve işlemler vardır.
Kümesin içerisine geldiğimizde ise ekipman adı verilen yatırımlar vardır. Bunlar fanlar, padlar, bufflelar, yemlikler, yemlik hatları, yem kazanları, yem siloları, nipeller, nipel hatları gibi ekipmanlardır. Ayrıca bir elektrik panosu ve kümesi yönetmeye yarayan bir otomasyon sistemi gerekmektedir. Marka, model, kalite vb. birçok kritere bağlı olarak fiyatlar ciddi değişiklik gösterebilir. Ortalama 150.000-200.000 TL tutmaktadır.
Kabaca sizlere fiyatları verdik ama buraya eklenmesi gereken çok daha fazla detay vardır. 2000 metrekare bir kümesin yaklaşık maliyeti 600.000-800.000 TL arasında olacaktır.
Etlik Piliç Yetiştiriciliği Ne Kadar Kazandırır?
Bu tamamen sizin anlaşmış olduğunuz firmanın şartlarına ve dönemlik giderlerinize bağlı olarak değişmektedir. Ortalama olarak 1 yetiştirme dönemi 45 günlük büyütme dönemi ve 15 günlük ara dönem olmak üzere 60 günlük bir süreci kapsamaktadır. Bu nedenle 1 dönem dediğimizde 60 günü baz almanızda fayda vardır.
Öncelikli olarak giderlere bakalım. Ana giderler altlık malzemesi, yakıt malzemesi, elektrik ve işçilik masraflarıdır.
Altlık malzemesi olarak çeltik, talaş, zeolit, torf gibi ürünler kullanılmaktadır. Ürüne ve döneme göre değişmek ile beraber 2000 metrekare bir kümes için yaklaşık gider dönemlik 6.000 TL civarındadır. Yakıt olarak genellikle kömür kullanılmaktadır. Yaz ve kış döneminde kullanılan kömür miktarları arasında çok ciddi bir fark vardır. Bu nedenle ortama almak gerekir. Ortalama olarak 2000 metrekare kümesin kömür (yakıt) gideri dönemlik olarak 8.000 TL’dir. Elektrik olarak ise dönemlik yaklaşık 5.000 TL gider vardır. İşçilik için 6.000 TL ve diğer masraflar 3.000 TL olarak baktığımızda dönemdeki yaklaşık maliyet 28.000 TL’dir.
Bu maliyetler ortalama maliyetlerdir. Yaz ve kış döneminde maliyetlerde ciddi değişiklikler oluşabilir. Kümesin yeri, yapısı, ekipman durumu gibi birçok faktör maliyetleri etkilemektedir.
Peki biz ne kadar kazanacağız?
Bu tamamen firmaya ve sizin performansınıza göre değişir. Türkiye’de şu anda kg başına verilen yetiştirme ücretleri 0.50 ile 0.70 TL arasında değişmektedir. 2000 metrekare bir kümese yaklaşık olarak 36.000 civciv gelmektedir. Normal bir dönemde yaklaşık olarak 34.000 piliç firmaya teslim edilir. Ortalama 2.400 gramaj ile teslim ettiğinizde yaklaşık 81.600 kg canlı ağırlık teslim ediyorsunuz. Buradan alacağınız yetiştiricilik ücretine bakarsak yaklaşık olarak 40.800 TL ile 57.120 TL arasında değişmektedir. Tabi ki bu rakamlar sizin performansınıza göre daha yüksek veya daha düşük olabilir. Performansınıza göre alacağınız paralar ile ilgili sitemizde farklı konularda bilgiler verdik.
Net kar olarak baktığımızda yaklaşık dönemde (60 gün) 28.000 TL masraf olmaktadır. Gelir ise ortalama 45.000 civarında diyebiliriz. Bu verdiğimiz rakamlar 2000 metrekare bir kümes için verilmiştir.
Sizlere burada verdiğimiz rakamlar 2018 için yaklaşık rakamlardır. Hem kümes yapma maliyetleri, hem dönemlik giderler, hemde gelirler bu işte çok ama çok değişkendir. Bu nedenle bu işe girmeden önce çok detaylı araştırma yapmak ve konusunda uzman kişiler ile görüşmek sizin faydanıza olacaktır.
Yetiştirici olarak yorumum 20 bin TL veya 30 bin TL’ye 2000 metrekare yer yapmanın imkanı yok. Buradaki rakamlara göre iş kurma hayali olanlar kesenin ağzını açmalı. Saygılar.
20-30 bin ile yaparsın demiyor ki zaten…
Kendi iş yerim var. Piliç satışı üzerine ama ben kendim yetiştirip, kendim işleyip kendi iş yerimde pazarlamak istiyorum. Bu nasıl olur acaba?
Bir tavuk çiftliğine ortak olursun. Her 45 günde bir oradan tavuk alırsın. Kolay yani…
Gerçekten bu işi yapan, dürüst, vicdanlı ağabeylere sesleniyorum. Girilmeli mi zarar eder miyiz? Zar zor biriktirdiğimiz üç beş kuruşu boşa mı harcarız? Ne yapmak lazım ciddi ciddi bu işe girmeyi planlıyorum? Bilgi verirseniz sevinirim, saygılar.
Babamın var kümesi 16 yıldır yapıyoruz bu işi her şeyi hazır alacak biri olsa satacak. Ciddi anlamda sorumluluk istiyor. Bence biraz zor iş…
Mehmet kardeşim açık bir şekilde söylüyorum kesinlikle girme. Yukarıda yazılanlar sadece 2 dönem (45 günlük 1 dönem) para alırsın. Gerisi başa baş ve 1 yılda maksimum 6 dönem yaparsın. Ben 2003 yılında bu işe başladım 1250 metrekare ile bölgemdeki en büyük kümesi yaptım. Hala daha çalışıyorum. Şirketlerin maskarası olmuşuz. Ne derlerse onu yapıyoruz. Kafalarına göre erken alıyorlar, geç kesiyorlar. Yem rasyonu ile sürekli oynuyorlar, kalitesiz yemler geliyor, çıkan civcivler 37 gram geliyor. Kışın kömürün tonu olmuş 1500 lira, 1 ton kömür 2 gün anca gidiyor. Sen hesap et… Kümesi satayım diyorsun, kümesi alan yok ve para etmiyor.
Mehmet bey abicim; sen nerede, hangi bölgede yapıyorsun? Senin çiftliğin durumu hakkında teknik bilgi verebilir misin!